Decleraziun dals duairs e dals dretgs da las schurnalistas e dals schurnalists

Drucken

Preambel

Il dretg a l’infurmaziun, a la libra expressiun da las opiniuns ed a la critica è in dretg uman fundamental. Schurnalistas e schurnalists segireschan il discurs necessari en la societad. Da quella obligaziun derivan lur duairs e dretgs. La responsabladad da las schurnalistas e dals schurnalists vers il public ha prioritad avant tuttas autras responsabladads, en particular er avant quellas vers lur patruns u vers organs statals. Las schurnalistas ed ils schurnalists s’impegnan voluntarmain da respectar las reglas da cumportament fixadas en la decleraziun dals duairs che suonda. Per ademplir ils duairs schurnalistics en independenza ed en la qualitad pretendida dovri cundiziuns generalas; quellas èn formuladas en la decleraziun dals dretgs che suonda. Schurnalistas e schurnalists considereschan sco lur duair da suandar loialmain ils princips da questa decleraziun. Els renconuschan las leschas da lur pajais, acceptan dentant en dumondas professiunalas mo il giudicat da lur collegas da lavur, dal cussegl da pressa u d’auters organs legitimads da s’exprimer en dumondas eticas professiunalas. Surtut refusan els mintga intervenziun dal stadi u d’autras instituziuns. Rapportar cun fairness vul dir publitgar almain ina curta resumaziun da la posiziun dal cussegl da la pressa en l’agen medium, er cur che quel è pertutgà.

Decleraziun dals duairs da las schurnalistas e dals schurnalists

Las schurnalistas ed ils schurnalists che rimnan, selecziuneschan, redigian, interpreteschan e commenteschan infurmaziuns resguardan il princip da fairness concernent las funtaunas, las persunas pertutgadas e la publicitad. Ellas/els considereschan ils suandants duairs sco essenzials:

  1. Tschertgar la vardad e sa basar sin il dretg da la publicitad d’intervegnir la vardad, senza resguard sin las consequenzas che quai pudess avair per els sezs.
  2. Defender la libertad d’infurmaziun, la libertad da commentar e crititgar sco er l’independenza e la dignitad professiunala.
  3. Publitgar mo infurmaziuns, documents, maletgs u registraziuns sonoras da funtaunas enconuschentas ad ellas/els. Betg supprimer infurmaziuns u elements essenzials d’ina istorgia. Betg sfalsifitgar texts, documents, maletgs u registraziuns sonoras e n’er betg opiniuns exprimidas da persunas. Infurmaziuns betg confirmadas e cumbinaziuns da material fotografic u sonor tar ina montascha èn explicitamain d’inditgar sco talas.
  4. Betg sa servir da metodas dischonestas enten rimnar infurmaziuns, tuns, maletgs u documents. Betg manipular u laschar manipular els cun l’intent da sfalsifitgar l’original. Renunziar a mintga furma da plagiat.
  5. Rectifitgar mintga communicaziun publitgada che sa mussa facticamain incorrecta.
  6. Mantegnair il secret professiunal e betg revelar la funtauna d’infurmaziuns confidenzialas.
  7. Respectar la vita privata da persunas, nun che l’interess public pretendia il cuntrari. Tralaschar accusas anonimas e nunfundadas.
  8. Respectar la dignitad umana e renunziar a referiments discriminants en texts, maletgs u documents sonors che pertutgan l’origin etnic u naziunal da persunas, lur religiun, schlattaina, orientaziun sexuala, malsognas sco er impediments corporals u spiertals. Respectar la tribulaziun da las victimas ed ils sentiments da las persunas che stattan datiers da quellas en texts, maletgs e tuns che pertutgan guerras, acts terroristics, accidents e catastrofas.
  9. Betg acceptar avantatgs u empermischuns che pudessan limitar l’independenza professiunala e l’expressiun da l’atgna opiniun.
  10. Evitar en la lavur schurnalistica mintga furma da reclama commerziala e betg acceptar cundiziuns davart dad inserentas ed inserents.
  11. Acceptar directivas schurnalisticas sulettamain da las persunas responsablas da l’atgna redacziun e mo sche quellas na stattan betg en cuntradicziun cun la Decleraziun dals duairs da las schurnalistas e dals schurnalists.

Decleraziun dals dretgs da la schurnalistas e dals schurnalists

  1. Per pudair ademplir lur duairs ston schurnalistas e schurnalists avair almain ils suandants dretgs:
    Il dretg d’access liber a tuttas funtaunas d’infurmaziun e la libertad da retschertgar libramain tut ils fatgs d’interess public; zuppentar fatgs publics u privats envers schurnalistas e schurnalists po vegnir fatg valair mo excepziunalmain e mo cun declerar cleramain ils motivs.
  2. Il dretg da betg far u exprimer insatge che cuntrafa a lur princips professiunals u a lur conscienza. Da questa tenuta n’astgan sa resultar nagins dischavantatgs.
  3. Il dretg da refusar mintga directiva e mintga interferenza che cuntrafa a la lingia editoriala dals organs d’infurmaziun per ils quals els lavuran. Questa lingia editoriala sto vegnir communitgada a scrit avant lur engaschament; ina midada unilaterala u la revocaziun da quella n’è betg lubida e vegn considerada sco ina violaziun dal contract.
  4. Il dretg da transparenza davart las cundiziuns da proprietad da lur patrun. Il team da redacziun ha il dretg da vegnir infurmà a temp e consultà avant mintga decisiun cun influenza futura sin l’interpresa. En particular duain las commembras ed ils commembers da la redacziun vegnir infurmads e consultads avant decisiuns definitivas che midan fundamentalmain la cumposiziun u l’organisaziun da la redacziun.
  5. Il dretg ad ina furmaziun ed ad in perfecziunament professiunal adequat.
  6. Il dretg a cundiziuns da lavur definidas cleramain en in contract da lavur collectiv. Quel duai includer il dretg dad esser activ en organisaziuns professiunalas senza che quai chaschunia dischavantatgs persunals.
  7. Il dretg ad in contract d’engaschament che garantescha la segirtad materiala e morala. En particular duai ina remuneraziun, che tegna quint da la funcziun, la responsabladad e la posiziun sociala, segirar l’independenza da schurnalistas e schurnalists.

Questa “Decleraziun” è vegnida approvada en la seduta constitutiva da la “Fundaziun Cussegl svizzer da la pressa” dals 21 da december 1999 e revedida en la seduta dal Cussegl da fundaziun dals 5 da zercladur 2008.

Il Cussegl svizzer da la pressa è vegnì fundà il 1977. Oz vegn el purtà dad ina fundaziun, a la quala fan part las trais associaziuns sindicalistas da schurnalists (Impressum, Syndicom, SSM Sindicat svizzer da medias da massa), la conferenza dals schefredacturs, l’associaziun svizra dals editurs da gasettas e la SRG SSR. Il cussegl svizzer da la pressa sa cumpona da 15 schurnalist(a)s e sis commembers dal public.El vegn elegì dal cussegl da fundaziun. Il cussegl da pressa accepta plants da persunas pertutgadas directamain entras rapports en gasettas, radios, televisiuns e multimedia, sco er plants da terzas persunas. En sias posiziuns sa basa il cussegl da pressa sin la “Decleraziun dals duairs e dretgs” («Il codex da schurnalists») e las directivas accumpagnantas. Tuttas posiziuns dal cussegl da pressa vegnan publitgadas sin www.presserat.ch, nua ch’ins chatta anc ulteriuras infurmaziuns.